Stosunki polsko-angielskie w okresie międzywojennym

Po zakończeniu I wojny Anglia, która właściwe zrealizowała wszystkie swoje cele (likwidacja: niemieckiej floty i konkurencji na polu gospodarki oraz niemieckiego imperium kolonialnego, którego część przejęła jako terytoria mandatowe Ligi Narodów), była przeciwna dalszemu i jej zdaniem zbytniemu osłabianiu Niemiec. Obawiała się bowiem wzrostu potęgi Francji i naruszenia przez nią równowagi międzynarodowej (europejskiej). Dlatego też Polska, stając się sojusznikiem Francji, nie mogła liczyć na poparcie Anglii, która zresztą widziała Polskę jako kraj niestabilny i wykazujący skłonności zaborcze wobec sąsiadów. Taka postawa Wlk. Brytanii miała negatywny wpływ na i tak trudną, międzynarodową sytuację Polski. Decydujący wpływ na politykę Anglii wobec Polski, wywierał w tym czasie, premier Dawid Lloyd -George, który był w swoim antypolonizmie zacietrzewiony do tego stopnia, że nawet po agresji 17 IX 1939 popierał ZSRR w Izbie Gmin. Jego obrońcy, jako wybitnego męża stanu, tłumaczą że był już „zramolałym starcem” (72 lata), ale to zachowanie doskonale wpisuje się w jego całą antypolską politykę (fobię).

To Anglia doprowadziła do tego, że w Wersalu Polsce nie przyznano Gdańska i postanowiono o przeprowadzeniu plebiscytów na terenach, które wcześniej chciano przyznać Polsce bezwarunkowo. Anglia popierała proniemiecką interpretację wyników plebiscytów na Górnym Śląsku, Warmii, Mazurach i Powiślu.

Anglia była aktywnym uczestnikiem konferencji w Locarno, podczas której 16 X 1925 podpisano Pakt Reński, zwalniający Niemcy z obowiązku uznania nienaruszalności ich granic wschodnich, co nie tylko osłabiało wartość tych granic, ale też czyniło wyłom w dotąd monolitycznym systemie wersalskim. Anglia konsekwentnie starała się skierować niemiecką ekspansję na wschód. Przykładem tego może być jej aprobata dla Paktu Czterech, który w X 1932 zaproponował Mussolini. Pakt, który miał obejmować Anglię, Francję, Niemcy i Włochy, kierował, za przyzwoleniem państw zachodnich, niemiecką ekspansję na wschód.

Bierność Francji i Anglii wobec zbrojeń niemieckich, skłaniała Hitlera do demonstrowania agresywnej aktywności na arenie międzynarodowej. Gdy po Austrii i Czechosłowacji celem Hitlera stała się Polska, Anglia zdała sobie sprawę z tego, że polityka appeasementu przeżyła się i nie zapewni Europie pokoju, a jej samej bezpieczeństwa. Gdy stały się znane niemieckie żądania wobec Polski Anglicy zaproponowali Polsce przystąpienie do brytyjsko -francusko -radziecko-polskiej polskiej deklaracji o konsultacjach w sprawie łącznego przeciwstawienia się wszelkiej agresji. Polska odpowiedziała odmownie (uważała konsultacje za działania zbyt wolne i obawiała się, że wspólne z ZSRR podpisanie deklaracji, Niemcy mogą uznać za niehonorowanie deklaracji z 1934), ale wystąpiła z propozycją zawarcia dwustronnego brytyjsko-polskiego układu na wzór polsko-francuskiego układu z 1921. Anglicy wyrazili zgodę i już 31 III 1939 premier Chamberlain udzielił w Izbie Gmin gwarancji niepodległości Polski. 6 IV 1939 zawarto w Londynie traktat przymierza polsko-brytyjskiego. Gdy 23 VIII 1939 doszło do podpisania sojuszu niemiecko- radzieckiego (Pakt Ribbentrop- Mołotow), Anglia podpisała z Polską (25 VIII 1939) układ polityczno-wojskowy. 3 IX 1939 Anglia i Francja wypowiedziały wojnę Niemcom, jednak nie udzieliły Polsce obiecanej pomocy. Nie informując jej o podjętej decyzji niepodejmowania walki w szerszym zakresie pieczętowały klęskę Polski w wojnie z Niemcami.

Na ocenę decyzji „sojuszników” dotyczących Polski pod koniec wojny brak słów. „Zdrada” na pewno jest określeniem zbyt łagodnym.

Zaskakująca zmiana polityki angielskiej, bezpośrednio przed wojną, rodzi pytania. Przynajmniej dwa.

1. Czy Anglia wierzyła w to, że wykazując zdecydowanie i nieustępliwość powstrzyma Hitlera ?

2. Czy jej nowa polityka (gwarancje dla Polski z 31 III 1939 i zawarcie z nią układu 25 VIII 1939) miała na

celu powstrzymanie Hitlera, czy wskazanie mu pierwszego celu, gdy uznano, że wojna jest nieunikniona ?

Można sobie wyobrazić sposób myślenia Anglików, którzy postawili się w sytuacji Hitlera (empatia), gdy musiał odpowiedzieć sobie na pytanie: jak Anglia, Francja i Polska zachowają się w momencie gdy wybuchnie nowa wojna ? Musiało ono wyglądać w ten sposób: skoro Polska „rwała się” do wojny prewencyjnej z Niemcami w 1933 i „napraszała się” Francji z wypełnieniem zobowiązań sojuszniczych w 1936 (sprawa Nadrenii), a jednocześnie „Zachód” przez niemal 20 lat uprawiał politykę appaesmentu (nawet w 1939 Francja nie udzieliła wsparcia swemu sojusznikowi Czechosłowacji) to najbardziej prawdopodobne jest, że:

1. W przypadku uderzenia na Zachód Polska włączy się do wojny całością sił, co oznacza wojnę na 2 fronty.

2. W razie uderzenia na Polskę, jej sojusznicy mogą nie włączyć się do wojny od razu, a zwłoka w ich działaniu może się przeciągnąć do czasu uzyskania przez Niemcy wygranej, co oznacza uniknięcie wojny na 2 fronty (zmory niemieckich sztabowców).

Drugi wariant wydawał się bardzo prawdopodobny, niemal pewny, więc i dla Hitlera wybór musiał być oczywisty. Anglicy dokładnie wiedzieli co robią - „wystawili Polskę”. Od 31 III, a tym bardziej od 25 VIII 1939 do 12 IX 1939 (Abbeville) sytuacja nie zmieniła się na tyle, by musieli radykalnie zweryfikować swą politykę i odstąpić od swoich wcześniejszych zamiarów. Oni to wszystko przewidzieli, a Polsce od początku nie zamierzali pomóc.

Fakt, że Polska w Anglii widziała, drugą obok Francji, „nogę” wspierającą jej politykę zagraniczną świadczy o niepojętej zupełnie naiwności jej dyplomacji, a ponieważ idioci na ogół tak wysoko nie docierają, to może i o czymś innym... ?

Piłsudski mówił o Francji, że „jest parszywieńka”. Obawiam się, że opinii Marszałka na temat Anglii nie znamy dlatego, gdyż żył zbyt krótko i chociaż posługiwał się sążnistym językiem to, brak mu było określenia dla nazwania tego co „Albion” w polityce zagranicznej, a wobec Polski w szczególności wyczyniał.