- •Батыс Қазақстан мемлекеттік медицина академиясы) арналады.
- •Ішкі аурулар Оқулық жоғарғы медициналық оқу орындарындағы студенттерге арналады.
- •Ажту – активтенген жартылай тромбопластин уақыты
- •Га – гипертония ауруы
- •Гкмп – гипертрофиялық кардиомиопатия
- •Гн – гломерулонефрит
- •Тт – тыныс тұншықпасы
- •Т ы н ы с м ү ш е л е р і н і ң а у р у л а р ы Жедел бронхит және бронхиолит
- •Созылмалы бронхит
- •Тыныс тұншықпасы (тт)
- •Бронхоэктазия ауруы
- •Пневмония
- •Ауруханадан тыс пневмония
- •Ауруханаішілік пневмония
- •Атипиялық пневмониялар
- •Аспирациялық пневмонияны емдеу
- •Созылмалы пневмония
- •Өкпенің инфекциялық деструкциялары
- •Өкпе іріңдігі (абсцесі)
- •Өкпе эмфиземасы
- •Өкпенің созылмалы себінді аурулары (өсса)
- •Идиопатиялық фиброздаушы альвеолит
- •Созылмалы өкпе-текті жүрек
- •Плевриттер
- •Транссудат пен экссудаттың белгілері
- •Өкпе артериясының тромбоэмболиясы
- •Тыныс жетіспеушілігі
- •Спонтандық пневмоторакс
- •Ересектердің респираторлық дистресс – синдромы (ердс)
- •Өкпе артериясындағы гипертензия
- •Бірінші ретті өкпе артериясының гипертензиясы
- •Бір дұрыс жауабын беріңіз
- •Жүрек-тамыр жүйесінің аурулары Артериялық гипертензиялар
- •Гипертония ауруы (эссенциальдық аг)
- •Қалыпты артериялық қан қысымы
- •Аққ көтерілуінің дәрежелері
- •Аг сатылары, ддұ классификациясы, 1993
- •Қатерлі артериялық гипертензия
- •Гипертензиялық криздердің салыстырмалы сипаттамасы
- •Артериялық гипертензияда қолданылатын негізгі дәрілер
- •Антигипертензивтік емнің тәсілдері
- •Алғашқы антигипертензивтік емді таңдау
- •Антигипертензивті дәрілердің құрамалары
- •Гипертониялық кризді тоқтатуға қолданылатын дәрілер
- •Симптоматикалық (екінші ретті) артериялық гипертензиялар
- •Ренальдық аг.
- •Эндокриндік аг.
- •Иценко-Кушинг ауруы және синдромы
- •Гемодинамикалық аг
- •Нейрогендік гипертензиялар.
- •Дәріден болатын аг.
- •Атеросклероз
- •Жүректің ишемия ауруы
- •Кенеттен болатын коронарлық өлім
- •Стенокардия (жүрек қыспасы)
- •Тұрақсыз стенокардия классификациясы
- •Фармакологиялық сынамалар
- •Стенокардияны емдеуде қолданылатын антиангинальдық препараттар
- •Миокард инфарктісі
- •Ми-дағы резорбциялы – некроз синдромы мен биохимиялық маркерлер көрсеткіші
- •Миокард инфарктісінің атипиялық түрлері.
- •Q тісшесі жоқ миокард инфарктісі
- •Кардиогендік шоктың ауырлық дәрежелері
- •Ауырғандықты тию алгоритмі.
- •Жедел ревматизм қызбасы және жүректің ревматизм ауруы
- •Ревматизм қызбасының классификациясы
- •Жрқ диагнозын қоюда қолданылатын Киссель-Джонс критерийлері
- •Инфекциялық эндокардит
- •Инфекциялық эндокардиттің классификациясы
- •Иэ емдеуде қолданылатын антибиотиктер
- •Миокардтың коронарогенді емес аурулары
- •Миокардиттер
- •Миокардиодистрофиялар
- •Кардиомиопатиялар
- •Дилатациялық кардиомиопатия
- •Гипертрофиялық кардиомиопатия
- •Рестрикциялы кардиомиопатия
- •Жүрек ақаулары
- •Жүре пайда болатын жүрек ақаулары
- •Митральдық қақпақ кемістігі
- •Өкпе артериясы сағасының стенозы
- •Антиаритмиялық дәрілердің “Сицилиан гамбиті” классификациясы
- •Жүрек аритмиялары Экстрасистолия
- •Пароксизмальды тахикардия
- •Суправентрикулярлық және қарыншалық тахикардиялардың айырықша белгілері
- •Қарыншаішілік блокада
- •Қарыншалардың мезгілінен бұрын қозу синдромы
- •Сжә-де дәрілерді таңдау
- •Бір дұрыс жауабын беріңіз
- •Асқорыту мүшелерінің аурулары Өңеш аурулары Гастроэзофагальды рефлюкстік ауру
- •Гэра мен жиа екшеу-іріктеу диагнозы
- •Асқазан аурулары Созылмалы гастрит
- •Қалыпты асқазан секрециясы
- •Гастриттің ерекше түрлері
- •Гастриттің екі түрінің екшеу критерийлері
- •В гастритінің екі сатысының басты критерийлері
- •Нр байланысты созылмалы гастритті емдеу. Емнің мақсаты – асқазан мен он екі елі ішек кілегей қабығындағы нр жою.
- •Жара ауруы
- •Жара ауруының асқынулары.
- •Ішек аурулары Созылмалы энтерит
- •Созылмалы колит
- •Бейспецификалық жаралы колит
- •Крон ауруы
- •46-Кесте ка мен бжк екшеу-іріктеу диагнозы
- •Тітіркенген (қозған) ішек синдромы
- •Ұйқы безінің аурулары Созылмалы панкреатит
- •Бауыр және өт жолдарының аурулары Созылмалы гепатит
- •Классификациясы (Гастроэнтерологтардың Дүниежүзілік конгресі, Лос-Анджелес, 1994).
- •Бауыр жетіспеушілігі
- •49-Кесте Жедел гепатит пен бауыр циррозы фонында дамыған
- •Өт жолдарының дискинезиясы
- •Созылмалы тассыз холецистит
- •Бауыр циррозы
- •Бадд – Киари синдромында болатын цирроз
- •Бауыр циррозының ауырлық дәрежелерін анықтау
- •Бауыр циррозының ең жиі кездесетін түрлері.
- •Бауыр циррозының сирек түрлері.
- •Бауыр циррозындағы және тубперитониттегі асцит сұйықтығы
- •Бауыр циррозымен ауыратын науқасты емдеу әдісі.
- •Асқынуларды емдеу.
- •Бауыр циррозының сирек түрлерінің емі.
- •Бір дұрыс жауабын беріңіз
- •Дәнекер тінінің жайылмалы аурулары
- •Жүйелі қызыл жегі
- •Жқж клиникалық варианттарының жұмыс классификациясы
- •Жқж активтілік дәрежелері
- •Диагнозын қою және екшеу-іріктеу диагнозы. Жқж диагнозын қоюда Американың ревматологиялық ассоциациясы ұсынған критерийлер (1982) кең қолданылып жүр:
- •Жүйелі склеродермия
- •Дерматомиозит
- •Буын аурулары Ревматоидтық артрит
- •Ра жұмыс классификациясы
- •Жүйелі өзгерістер жоқ ра.
- •Жүйелі зақымданулар болатын ра.
- •Ерекше синдромдар
- •Ра синовиальды сұйықтықтың көрсеткіштері
- •Ра түрлеріне қарап емдеу
- •Негізгі клиникалық түрлері
- •Подагра
- •Жүйелі васкулиттер
- •Түйінді периартериит
- •Түйінді периартерииттің диагноз қою критерийлері
- •Бейспецификалық аортоартериит
- •Такаясу ауруының критерийлері
- •Вегенер гранулематозы
- •Вегенер гранулематозы диагнозының критерийлері
- •Жедел гломерулонефрит
- •Бүйрек амилоидозы
- •Бір дұрыс жауабын беріңіз
- •Анемиялар
- •Теміржетіспеушілік анемия
- •Витамин в12-жетіспеушілік анемия
- •Гемолитикалық анемиялар
- •Тұқым қуалайтын гемолитикалық анемиялар Тұқым қуалайтын микросфероцитоз (Минковский-Шоффар ауруы)
- •Г-6-фдг жетіспейтін анемия
- •Талассемия
- •Қолорақ клеткалы анемия
- •Жүре пайда болатын гемолитикалық анемиялар Аутоиммунды гемолитикалық анемия
- •Пароксизмальды түнгі гемоглобинурия
- •Гипопластикалық (апластикалық) анемиялар
- •Гемобластоздар
- •Лейкоздар
- •Жедел лейкоздар
- •Классификациясы. А) Лимфобласттық лейкоздар:
- •Созылмалы лимфолейкоз
- •Созылмалы миелолейкоз
- •Полицитемия
- •Геморрагиялық диатез
- •Гемофилия
- •Виллебранд ауруы
- •Диагнозын қою және екшеу-іріктеу диагнозы.
- •Тромбоцитопениялық пурпуралар
- •Идиопатиялық тромбоцитопениялық пурпура (итп)
- •Геморрагиялық васкулит (Шенлейн-Генох ауруы)
- •Геморрагиялық диатездердің негізгі түрлерінің екшеу диагнозының белгілері
- •Тамыріші себінді қан ұю синдромы
- •Бір дұрыс жауабын беріңіз
- •Тестілер жауаптарының эталондары
- •Б) жүрек-тамыр жүйесінің аурулары бойынша
- •Қолданылған әдебиет тізімі жалпы әдебиет
- •Несеп бөлу жүйесінің аурулары бойынша
- •М а з м ұ н ы
Жүйелі қызыл жегі
Жүйелі қызыл жегі (ЖҚЖ) – иммундық реттеу процестерінің тұқым қуалайтын жетіспеушілігі негізінде дамып, организмнің өз клеткалары мен олардың компоненттеріне қарсы көптеген антиденелер түзілуі мен иммунды-комплексті қабынуға әкелетін, оның нәтижесінде көптеген органдар мен жүйелердің зақымдануын тудыратын ауру.
ЖҚЖ жиілігі – 100 000 тұрғынның 4-250 жүйелі қызыл жегімен ауырады.
ЖҚЖ барлық климатты – географиялық зоналарда кездеседі. Көбіне 14-40 жастағылар (70%) ауырады, аурудың ең шыңына жететін жасы 14-28 жас. Әйелдер еркектерге қарағанда анағұрлым жиі ауырады (қатынас 8:1 – 9:1).
Этиологиясы және патогенезі. ЖҚЖ себебі белгісіз. Қазіргі кезде құрамында РНҚ бар вирустарға (латентті немесе баяу вирустар) белгілі мән беріледі. Тұқым қуалайтын бейімділіктің де маңызы болады деп есептейді.
Дәрілерді, вакциналарды көтере алмау, фотосенсибилизация, етеккір, екіқабаттылық, босану, түсік тастау т.б. аурудың дамуына немесе оның өршуіне түрткі болатын факторлар болып есептеледі.
Патогенетикалық көзқарас тұрғысынан ЖҚЖ иммунды-комплексті ауру болып табылады. Иммунды реттеу процестерінің жеткіліксіз фонында және вирустар әсерінің нәтижесінде Т – лимфоциттердің де, В – лимфоциттердің де дисфункциясы туындайды, олардың арасындағы өзара әрекеттестік бұзылады деп болжайды. Т – супрессорлар функциясының жеткіліксіз жағдайында В – лимфоциттердің гиперактивтілігі пайда болады, ол әр түрлі тіндерге, клеткаларға, оның ішінде қан түйіршіктеріне, клетканың бөліктеріне, клетка ядроларына, ядроның ингредиенттеріне (ДНҚ, нуклеопротеид), сонымен қатар лизосомаларға, митохондрияға, қан ұю факторларына, агрегациялы гамма глобулинге қарсы бақылауға көнбейтін антиденелер түзілуіне әкеледі. Түзілген антиденелер тіндерді тікелей зақымдайды. Сонымен қатар иммундық комплекстер түзіліп, олар әр түрлі тіндердің базальды мембраналарына жиналады. Иммундық комплекстер комплементтерді активтендіріп, тіндердің қабынуы мен зақымдануын тудырады. Кейін орналасқан иммундық комплекстерді сыртқа бөлу процестері (элиминация) басталады. Мұның өзі лизосомальды ферменттердің бөлінуін тудырады. Оның нәтижесінде де органдар мен тіндер зақымданып, иммундық қабыну бой көрсетеді. Дәнекер тінінің қабынуы мен зақымдануы нәтижесінде жаңа аутоантигендер, жаңа иммундық комплекстер пайда болады, процесс тізбекті реакция сипатын алады, бұл өз кезегінде аурудың үдей түсуін және созылмалы күйге ауысуын қамтамасыз етеді.
Патоморфологиясы. Жүйелі қызыл жегіде гистологиялық өзгерістердің негізгі төрт түрі болады, олар әр түрлі тіркес түрінде зақымданған органдардың көбінде кездеседі. Бұл өзгерістерге жататындар: фибриноидтық өзгерістер, склероз, гематоксилин денешіктері, тамыр өзгерістері.
Фибриноидтық өзгерістер сырттай фибринге ұқсас, жіпшелер мен будаларға ұқсас түрі бар, клеткаға жатпайтын материалдың пайда болуымен сипатталады. Фибриноидтық өзгерістердің пайда болуы плазма белогының шөгіп, дәнекер тінінің негізгі затын зақымдауымен байланысты. Клеткасыз материалдың айналасында лимфоидты – плазматикалық инфильтрация қалыптасады. Созылмалы қабыну процесінің нәтижесінде фибриноидтық өзгерістердің айналасында дәнекер тіні пайда болады (склероз).
Гематоксилин денешіктері (Гросс денешіктері) ыдыраған клеткалардың ісінген ядролары мен лизиске ұшыраған хроматиннен тұрады; бұл денешіктерді LE клеткаларының ішіндегі кірмелермен бірдей деп есептейді.
Микроциркуляторлық арна тамырларының иммундық комплекстермен зақымдануы жайылмалы васкулиттерді тудырады; туындаған васкулиттер интимада фибриноидтық өзгерістердің дамуымен, эндотелийдің қалыңдауымен және тамыр өзегінің тарылуымен сипатталады.
Ішкі органдардың ішінде ЖҚЖ тән өзгерістер бүйректерде, жүректе және талақта болады. Бүйректерде қызыл жегілік гломерулонефрит дамиды, оған тән өзгерістерге шумақ капиллярларының фибриноиды, «сым тұзағы» феномені, гиалиндік тромбтар және кариорексис жатады. «Сым тұзақтары» деп қалыңдаған, плазма белоктары сіңген және эндотелийдің сыдырылуының нәтижесінде жалаңаштанған шумақ капиллярларының базальды мембраналарын атайды, олар фибриноидтық өзгерістердің алғашқы сатысы деп есептелінеді. Гиалин тромбтары капиллярлардың қуысында орналасады және тамырішілк фибриноид деп бағаланады.
Жүрек зақымдануы Либман-Сакс эндокардитінің дамуымен сипатталады. Онда клеткалық реакция болмайды, «сүйелдер» түзіледі, бірақ тромбоэмболиялар болмайды, негізінен митральдық қақпақ зақымданады. Миокардта дистрофиялық өзгерістер, сирек – жайылмалы пролиферативті аралық миокардит байқалады. Ең жиі кездесетін өзгеріс – перикардит.
Талақта ауруға тән «пияз қабығы» феномені (склерозданған артерия мен артериолалар айналасында коллаген талшықтарының сақина тәрізді қабат-қабат өсуі анықталады.
ЖҚЖ-де барлық органдар мен жүйелер зақымдануы мүмкін, олардың бәрінде де келтірілген морфологиялық өзгерістер табылады.
Классификациясы. Аурудың классификациясына сәйкес: 1) аурудың даму барысын (жедел, жеделше және созылмалы); 2) аурудың активтілік дәрежесін (І, ІІ, ІІІ дәрежелері); 3) зақымданған органдардың клиника-морфологиялық сипаттамасын ажыратады (50-кесте).
50-кесте