- •Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министірлігі
- •5 Оқу пәнінің сипаттамасы
- •5.1 Оқу пәнінің қызметі.
- •5.2 Оқу пәннің оқыту мақсаты
- •5.3 Пәнді оқыту міндеттері
- •5.4 Оқу пәнінің мазмұны
- •5.5 Оқу пәнін оқыту жоспары
- •6 Негізгі және қосымша әдебиет тізімі
- •6.1 Негізгі әдебиет
- •6.2 Қосымша әдебиет
- •8 Оқу пәнінің саясаты
- •Дәріс конспектісі
- •Ақпараттық жүйелер мен ресурстар
- •Ақпараттық ресурстар
- •Сандарды ондық жүйеден кез келген жүйеге аудару.
- •Бақылау сұрақтары:
- •Есептеу техникасының даму тарихы.
- •1.Жүйелік блок
- •2.Монитор
- •3.Перне тақтасы
- •Бақылау сұрақтары:
- •Операциялық жүйе дегеніміз не?
- •Программалық қамту қалай жіктелінеді?
- •Қандай программалар қолданбалы деп аталады?
- •Жүйелік программалардың ролі қандай және олар қандай мақсатқа арналған?
- •Программалық қамтамасыз етудің даму диалектикасы
- •1 Сурет. Программалық қамтамасыз етуінің деңгейлері
- •Жаңа программалық қамтамасыз ету
- •Программалық қамтамасыз етудің түрлері (лицензиялық, шартты тегін, тегін) және оларды қолдану ережелері
- •Лицензиялық программалық қамтамасыз ету – бұл ресми программалық қамтама.
- •Программаны декомпиляциялау - бұл техникалық әдіс, құрамында программаның құрылымын зерттеу мақсатында объектілік кодты текстік күйге түрлендіру және эем үшін программаны кодтау.
- •Лицензиялық емес пқ – бұл әуесқойлық, жүктелген, бұзып алынған немесе қарақшыларының базарынан сатып алынған программалық қамтамасыз ету.
- •Қорап – бұл программаның дистрибутиві жазылған компакт-дискі, пайдаланушы нұсқаулары, лицензиялық келісім және бірнеше қағаз буклеттер салынған әдемі корапша.
- •Лицензия – бұл программалық өңімді қолдану құқығын беретін электронды растау.
- •Шартты-тегін программалар ( ағыл. Shareware) – бұл белгілі бір шарттармен тегін қолдануға болатын программалар.
- •Бақылау сұрақтары:
- •Тақырыбы: Аппараттық программалық қамтамасыз етудi даму диалектикасы. Дербес компьютерлердің құрылымдық ерекшеліктері бойынша жіктеуі
- •1946 Жыл эем кезеңін қайта есептеу нүктесі болып саналады, осы жылы есептеуші машинаның алғашқы тәжірибелі үлгісінің шығарылуы басталды.
- •Бақылау сұрақтары:
- •Мәтіндік құжаттарды қолдану салалары және түрлері
- •Мәтінді өңдеу процессінің аппараттық және программалық қамтамасыз етуі
- •Құжат терезесінің түрін баптау. Құжатты қарап шығу тәртіптемесі. Терезелерді бөлу және реттеу
- •Құжаттың касиеттеріне жеке мәліметтерді қалай қосуға болады?
- •Бақылау сұрақтары:
- •Тақырыбы: Стильдер. Стильдерді ауыстыру, жаңа стиль құру. Беттерді белгілеу. (2 сағат)
- •Мәтіннің абзацтарын, кестелерін, тізім және таңбаларының сыртқы түсін дереу өзгертетін және оларға қолданылатын пішімдеу параметрлерін стиль деп атайды.
- •Стильді құру және өзгерту
- •Беттерді белгілеу Беттердің параметрі
- •Қағаз өлшемі қосымшасы
- •Беттің өңі (фоны).
- •Беттердің және бөлімнің бөлінуі.
- •1 Тапсырма
- •2 Тапсырма
- •3 Тапсырма
- •1 Тапсырма
- •2 Тапсырма
- •3 Тапсырма
- •1 Тапсырма
- •2 Тапсырма
- •Бақылау сұрақтары:
- •Тақырыбы: Құжат құрылымы. Беттерді нөмірлеу. Колонтитулдер. Құжатта сілтемелерді ұйымдастыру. Сілтемелер. Айқасқан сілтемелер. Мазмұнды баптау. Заттық көрсеткіш. Әдібиеттер тізімі.
- •Құжат құрылымы. Беттерді нөмірлеу. Колонтитулдер.
- •Беттерді нөмірлеу. Колонтитулдер.
- •Құжатта сілтемелерді ұйымдастыру. Сілтемелер. Айқасқан сілтемелер. Мазмұнды баптау. Заттық көрсеткіш. Әдібиеттер тізімі. Сілтемелер.
- •Айқасқан сілтемелер.
- •Мазмұнды баптау.
- •Әдебиеттер тізімі
- •Қазақтың ұлттық спорт ойындары мен қазғалмалы ойындар
- •Бақылау сұрақтары:
- •Рецензиялау
- •Графиктік объектілерді және диаграммаларды кірістіру. Word қосымшасында графикпен танысу
- •Төсемді пайдалану
- •Графиктік объектіні пішімдеу.
- •Барлық суретті немесе сурет бөлігін жою.
- •Диаграмма және графиктер құру.
- •Қазақстан мәдениеті және ұлттық салт-дәстүр туралы
- •Кимешек
- •Тақырыбы: Макростар. Үстелдік баспа жүйелері. (2 сағат)
- •Макростар
- •Пернелерге макрос міндеті
- •Макросты жазу
- •Макрос терезесі арқылы макросты орындау.
- •Үстелдік баспа жүйелері
- •Жобалардың үлгі ретінде тақырыптары
- •Жобалар тақырыптары
- •Қосымша материал Басылымның түрлері
- •Тақырыбы: Scribus программасының интерфейсі. Жарияланымды құру және сақтау. Бейнені кірістіру және редакциялау. (2 сағат)
- •Scribus программасының интерфейсі. Жарияланымды құру және сақтау
- •Бейнені кірістіру және редакциялау
- •Тақырыбы: Мәтіндік блоктар және олардың түрленуі. Қабаттар. Scribus баспа жүйесіндегі шаблондар. (2 сағат)
- •Информатиканың негізгі объектісі, яғни оның шикізаты мен беретін өнімі ақпарат Мәтіндік блоктар және олардың түрленуі
- •Мәтінді құжатқа қалай орналастыруға болады?
- •Тре́кинг (ағылшын тілінен алынған, алшақтық, басындағы әріпті соңғы әріптерден ерекшелеуші)
- •Қабаттар. Scribus баспа жүйесіндегі шаблондар
- •Парақ шебері
- •Әлемдегі ең танымал газеттер
- •Баспаға арналған pdf
- •Желілік технологиялар
- •Компьютерлік желілердің түрлері.
- •Желілік техникалық құралдар. Жергілікті немесе аймақты тармақталған желілер архитектураларына байланысты негізгі компонеттер мен технологиялар мынадай бөліктерден тұрады:
- •5. Мәліметтер базасы
- •Интернетке қосылу
- •Хабардың тақырыбы
- •«Омар Хайям-математик және ақын» тақырыптық газет жасау
- •Шаблоннан құжат құру
- •Колонтитулдер, шебер-беттерін құру
- •Беттер-шеберін пайдалану
- •Батырмалар
- •Мәтіндік блоктарды құру
- •Мәтінді жүктеу және түзету
- •Батырманы және атауды көшіру
- •Презентациялар жарияланымы Тағы бір батырма қосып, «Қазақстанның Қызыл кітапқа енгізген өсімдіктер туралы» слайдты рәсімдеңіз.
- •Жобаларды әзірлеу
- •Жобалар тақырыбы:
- •«Адам және тарих» тақырыбы.
- •« Ешкімде, ештенеде ұмытылмайды» тақырыбына гезеттер.
- •Коммуникация – бұл хабарлама, берілім.
- •Телефон – бұл дыбысты үлкен ара қашықтыққа жеткізе алатын кез келген құрылғы.
- •Пейджер – жеке қоңырауларды қабылдағыш.
- •Мобильді байланыс – бұл белгілі бір жерге немесе аумаққа байланбаған, дыбыстық, мәтіндік, графикалық мәліметті сымсыз абоненттік терминалдарға жеткізетін телебайланыс түрі.
- •Электронды пошта (ағлш.Email, e-mail,ағлш. Тілінен electronic mail) – бұл технология мен ол ұсынып отырған қызметтер: бөлінген компьютерлік желіде хабарламаны тарату және қабылдау.
- •Таратылым тізімі (ағлш. Mailing list) – бұл белгілі бір жазылушылар тобына хабарламаларды жібіруге мүмкіндік беретін механизм.
- •Әлеуметтік желі – бұл контентті сол қатысушылардан құралған көп рет пайдалануға болатын интерактивті веб-сайт.
- •Дауыс конференциясы нені білдіреді? Дауыс конференциясы – бұл жекеленген бөлме түсінігіне негізделген, көптеген коммуникациялар түрі.
- •VoIp (ағлш. Voice over ip; ip-телефония) – бұл сөз сигналының тасымалын Интернет немесе басқа кез келген ip-желі арқылы қамтамасыз ететін байланыс жүйесі.
- •Интернет – бұл ғылыми, іскерлік, танымал және көңіл көтеретін ақпаратты ашық түрде сақтау және тарату құрылғысы.
- •Интернет-аналитика – бұл аналитиканың жеке жағдайы, нақтырақ айтқанда, процесс және Интернеттің аудиториясын түсінуіне, олардың көздерімен талаптарына қолданылатын әдістемесінің анализі.
- •Библиометрика – бұл ақпарат және мәтіндерді зерттеу тәсілдерінің жиынтығы.
- •Мәтін оқылымы – бұл мәтіннің мақсатты аудиторияға түсінікті болуы және онымен қабылдануы.
- •Сұхбат (сұхбат, ағлш. Interview) – бұл интервьюер өз әңгімелесушісіне сұрақтар қойып және ол сұрақтарға жауап алатын екі немесе одан да көп адамдар арасындағы әңгіме түрі.
- •Респондент - бұл сұхбаттың сұрақтарына жауап беретін адам.
- •Ақпараттық қауіпсіздік. Ақпаратқа қол жетімдік саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамасы.
- •Файлдарды архивтеудің қажеттілігі
- •Ағымдағы каталогтардағы файлдарды сығу
- •Ақпараттық коммуникациялық технологиялар. “Электронды үкімет” инфрақұрылымы.
Жобалардың үлгі ретінде тақырыптары
Сонымен мәтіндік процессордың мүмкіндіктерін үйренуінің мәресіне жеттік. Сіздер әртүрлі типтегі құжаттарды құра аласыздар. Алған білімдерінді бекіту мақсатында сіздерге жобалар тақырыптарын ұсынамыз. Жобаларды әзірлеу ұсыныстары Қосымша 1 де берілген.
Жобалар тақырыптары
«Мен және мені қоршаған орта» тақырыптарына плакаттар
Жобалар тақырыбы:
Үй жануарларының тәртібі.
Табиғаттағы экологиялық байланыстар.
Жергілікті экожүйе (тоғай, суқоймасы, көгал).
Орта факторларының өсімдіктердің өсуіне және дамуына әсері.
Адмадардың өз аймақтарындағы шаруашылық іс-әрекеті.
Адамның іс-әрекеті өз жергілікті экожүйесіне әсері.
Жергілікті экожүйенің ластануы.
Экожүйедегі тәртіп ережесі.
Өз аймағының сирек және жоғалып кеткен өсімдіктер және жануарлар түрлері.
Өз аймағындағы табиғатты қорғаудағы адамның іс-әрекеті.
Табиғат жағдайымен адам денсаулығының арасындағы байланыс.
Тәулік бойы пульстың жылдамдығының өзгеруі
Күні бойы дененің температурасының өзгеруі.
Төменгі сынып оқушысының күн тәртібі.
Төменгі сынып оқушысының рационалды тамақтануы
Біздің айналамыздағы шу көздері.
Біздің өлкеміздің елдер маусым ойындары.
Қазақстанның әртүрлі аймақтарының және әлемнің елдер маусым ойындары.
Менің шежірем.
Біздің отбасылық альбомымыз.
Үй асының рецептері.
«Адам және табиғат» тақырыбына буклеттер.
Поэзиядағы уақыт мезгілі.
Менің өлкемнің елдер салт-дәстүріндегі мерекелер мен жазғы жұмыстары
Менің өлкемнің табиғи материалдары және жергілікті көркем кәсіпшіліктер.
Дәстүрлі отбасыдағы үй қожаларының рөлі.
«Үлкен және жас» менің өлкемнің мәдениетінде.
Күміс ғасырының поэзиясы.
«Қазақстан мерекелері»тақырыбына ашық хаттар
Отанды қорғау күні.
8 наурыз.
Наурыз
Жеңіс күні.
«Менің Отаным» тақырыбына бюллетенб құру.
Композиторлар шығармасындағы Отан образы.
«Сүйікті жазушылар, батырлар, шығармалар» тақырыптары.
Абайдың қара сөздері.
Біздің атымыз нені білдіреді.
"Техника және технология әлемі" тақырыптары
Су әлеміндегі адам әлемі.
Жануарлар өнертапқыштарға нені айтты.
Ертедегі үй құпиясы (үй, киіз үй және т.б.).
Үйге нан қалай келді.
Күнделікте пайдаланылатын техникалар
"Техника мен технологиялар тарихынан" тақырыптары
Бу қозғалтқышының тарихы.
Адам ауаға көтерілді
Паровоздан бастап монорельсқа дейін.
"Ұлы өнертапқыштар мен ғалымдар" тақырыптары
Компьютерді кімшығарды.
Ұлы Леонардо да Винчи.
Біздің үйіміздегі және қазіргі заманауи техникадағы Архимед өнертапқыштығы
Негізгі әдебиет:
Жаңа ақпараттық технологиялар. Б.Бөрібаев, Е. Балапанов, Г. Мадьярова, Р. Дузбаева. Алматы 2009 ж “Ғылым” ғылыми баспа орталығы.
Информатика, М.Қ. Байжұманов, Л.Қ. Жапсарбаева Алматы 2009 ж.
“Есептеуіш техника және бағдарламалау”, О. Камардинов, Алматы – 2007 ж.
Қосымша әдебиет:
http://otvetkak.ru/interesting-facts/fakty-nauki/pervaya-napechatannaya-kniga.html
Бақылау сұрақтары:
Макростар не үшін құрылады?
Макрос деген не?
Макросты қалай жазуға болады?
Дайын тізімдер ішінен макросты қалай таңдап алуға болады?
*Сынып тізімінен кестені әзірлеу үшін макрос құрудың алгоритмін жазыңыз (№, оқушының аты-жөні, үй мекен жайы).
Қандай үстелдік баспагер жүйелері сіздерге белгілі?
Үстелдік баспагер жүйелесі анықтамасын тұжырымдаңыздар
Баспагер жүйесі бұл . . .
Баспагер ісін беттеу деген не?
Редактордың баспадағы міндеттері?
Корректор мақсаты?
Тираждауға арналған негізгі кезеңдер?
13. Келесі мекемелердің айырмашылықтары неде: баспа, баспахана, полиграфия.
14. *Кітап басылымдары қандай түрге бөлінеді?
Өте қызық!
Бірінші болып қағазды қытайлықтар жасаған, таңданатыны жоқ олар еуропалықтарға дейін кітап басып шығаруды ойлап тапқан. Осы уақытқа жеткен бірінші кітап 868 жылы басып шығарылған, қытай тіліне аударылған буддистердің мәтіні, Алмазды сутра атанған. Кітапты алмазды сутрамен 1907 жылы Магао үңгірлерінде Қытай орталығының солтүстік бөлігінде венгр археологы Марк Аурель Штейн тапты. Ол бүктеме қағаздың ұзындығы 4,8 м, бір-біріне желімдетілген жеті қағаз парағынан құрылған. Мәтін парақтың бір жақ бетіне ксилографиямен басылған, бұл тәсіл ағаш тақтасымен кесіп шығару деп аталады. Мұндай тәсілде бір немесе екі бетті қолжазбаны тақтаға желімдетіп, жіңішке қағаз арқылы айнадай суретте иероглифтер ойылады. Кейін тақтаны тушьпен басып, үстіне қағаз салынады, оны тақтаға қатты қысып, содан қағазда керек мәтін басып шығарылады. Тақтадан басып шығару кітаптарды қолжетімді деңгейге жеткізді. Тан (Х ғ.) әулетінің өмір сүруінің соңғы кезеңдерінде барлық қытайлық қалаларында кітап дүкендері болды. Солай кітап басылудың дамуы сауаттылыққа жеткізді. Еуропада қағаз өндірісі дамымаған уақытта, Хойчжоу қаласынан (Гуандан ауданы) қытай баспашысы Би Шэн XII ғасырда қозғалғыш қаріп ойлап тапты: лилар ( иероглиф түрінде) күйдірілген балшықтан. Бұл лиларды алмастыруға және ауыстыруға болды. Бірақ, иероглифтерді аудару үшін 80 мың лилар қажет етті, сол себептен жаңа техника тақтадан ою тәсілінің орын баса алмады. Бірақ қозғалғыш терушілік қаріппен ең ежелгі кітап 1377 жылы басып шығарылған. Ол « Пульджо Чикчи Симчхе Йоджоль» немесе «Чикчи» атанған. Кітапты Кореяда(қазіргі оңтүстік Кореяда) Би Шэннен қарағанда жаңа технологиямен монах Пэгун Хвасан Хындокс храмында басып шығарды. 1440 жылы белгілі баспашы және зергер Иоганн Гутенберг (1400-1468) Еуропадағы кітап шығару революциясын немістің Майнц қаласында аяқтаған. Би Шэннің өнертабысы Еуропаға жетпеді: Гутенберг өздігінен теру қарпі технологиясын әзірледі. Ол қорғасыннан берік әріптер құйды. Гутенберг тәсілі (басу терімі) мәтіннің көрінген санын алуға мүмкіндік берді. 1450 жылы Гутенберг әйгілі «Библия» немесе «Библия 42 жолы» ( әр парақ 42 жолдан жазылған) басып шығарып, оны Франкфурт-на-Майне (Германия) қаласында сата бастаған. Бірінші даналар қолжазба құнымен беріспеді.
Бірінші басып шығарылған кітап туралы ең қызықты дерек
Археолог Марк Аурель штейн үздік жаңалық ашты, алайда бұдан бұрын қытайлық монах Ван Магао үңгірінде ескі шығармаларға толы кітапхана тапқаны дау тудырмайды. Табылған байлықты Штейн өз әміріне беруді монахты көндірді, ескі кітаптармен таныса келгенде, Алмазды сутраға үлкен мән берді,өйткені онда "жазылған күні" тұрды. Мүмкін, Ван тапқан кітаптың санында ескі шығармалар болды, бірақ, оларда жазылған күні болмады. Дәл осылай әлемдегі ең бірінші кітап жазылды.