§ 49. О том, чтобы соблюдать меру в дружбе

| Не поручайся никогда ни за кого, так как многие, поручившись, попадали в беду. Даже если это твой близкий друг, не пору-, чайся за него. Впрочем, дай ему, если у тебя есть, то, в чем он нуждается, и укрепишь любовь. А если поручишься, и то, чем поручился, отдашь⁵²⁹, и друга своего потеряешь, и неразумным прослывешь. Друга своего люби и всегда протягивай ему руку, но берегись оскорбить его насмерть. Если же он не один раз станет говорить тебе, что, мол, выпьет яд или что другое пагубное, если посоветует тебе что-нибудь дурное, да не будешь ты сбит с толку его советом. Если хочешь знать, то многие погибли из-за любви к друзьям, погубили не только деньги и тело, но и самые души ⁵³°.

§ 50. О разуме и богатстве

Великое дело иметь много слуг, но сильнее и значительнее разумный, хотя и лишенный богатства. Ведь некий мудрец говорит: «Богатством своим человек выкупает жизнь свою». Хорошо сказа-

^ „„, -ť β

"ł y'àV 15»* MłKt

• д ï,.x*u05-rt* ДЧ

; . ft t." , OL' ť i »"* U

"^^q'iC, ч. è r

rii ' 1 Л .

236

Советы и рассказы Кекавмена

Домострой

237

εγώ φοάην, ότι πολλοί δια πλοϋτον έπιβουλευθεντες και то ζην προ-σαπώλεσαν. Ου ψέγω δε τον πλοϋτον, αλλά την φρόνησιν προτιμώ. Δια (с 51) γαρ ταύτης Θεού χάριτι ταύτα ποιοΰμεν πρώτον γαρ διανοούμεθα και ούτως χέρσον έργαζόμεθα.

§51

5 * (л. 186) Εύξαι μη εχειν έχθρόν υίόν σου ή γαμβρόν ή άδελφόν.

Και εί μεν τιμωρήσεις αυτόν, πάντες σου καταμέμψονται και ό Θεός αυτός, και συ εαυτόν ύστερον μέμψη υπό των σπλάγχνων νικώμε-νος· εί δε κακώσει σε, βλαβήσει μεν και συ κάκεϊνος δε παρά Θεού, και πάλιν λυπηθήση επί τη απώλεια αυτού. * Θυγάτηρ δε άναίσχυν-

10 τος ουκ αυτήν μόνον ήδίκησεν, άλλα και γονείς και τους κατά γένος αύτη διαφέροντας. Τάς θυγατέρας σου ως κατάδικους έχε έγκεκλεισμένας και απροόπτους, ϊνα μη ως υπό ασπίδος δηχθης.

§52

* Τα αναγκαία πρώτον μερίμνησαν εις τον οίκον σου, και τότε τα περισσά' εί γαρ πρώτον τα περιττά ώνήση, εσχατον πωλήσεις αυτά

15 έπιλιπόντων σοι των αναγκαίων και αγοράσεις ταύτα. Αναγκαία δε είσιν εν οίς διατρεφόμεθα, περιττά δε οίον σκεύη πολύτιμα και στρωμναί άπαλαί και κλΐναι διάχρυσαι και τα λοιπά. "Εως εϊ πτωχός, μη επιχειρεί κτίζειν ων μετά χρέους αμαρτήσεις και μεταμελη-θήση. Φύτευε δε μάλλον αμπελώνας και έργάζου την γήν, η τους

20 καρπούς αυτής επιδώσει σοι και άλύπως (л. 186 об.) διατραφήση. Περισσευθείς δε πάντων αρξαι κτίζειν. Χρήματα γαρ δομήσουσιν οίκους και υπέρ αυτά ό Θεός. Τέχνην πολυκερδή προξενούσαν σοι άχρειωσύνην εϊτε κίνδυνον μη μετέλθης, εί και σφόδρα εί έμπειρος αυτής, οίον παραχαράσσειν και ψαλίζειν τα νομίσματα και φαλσο-

25 γραφεΐν καί βούλλας έπισφραγίζειν και τα τούτοις όμοια.

§53

* Σύν τούτοις καί τούτο σοι παραγγέλλω· εάν ελθης εις ίερατικόν τάγμα τυχόν μητροπολίτης ή επίσκοπος γενέσθαι, μη άναδέξη αυτό έως αν δια νηστείας καί αγρυπνίας άποκαλυφθή σοι άνωθεν καί λαβής τελείαν πληροφορίαν από του Θεού. Καί εί έμβραδύνει ή

1-2 Ср. Сирах 31, 6 3 ταύτα B-Ε, ταύτα Л, ταύτόν (πλοϋτον) ? Γ 4 χέρσον ρκπ χερσίν B-Ε, χερσόν Л, χέρσον Γ, χρυσόν Б 5 * ρκ' 6 αυτού ρκπ αυτόν Β-Ε 9 * ρκα' 10 ούκάύτήν ρκπ ουκ αυτήν Β-Ε 10-11 κατά γένους ρκπ κατά γένος Β-Ε 13 * ρκβ' 13-14 Ср. Сирах 3, 23 15-16 Ср. Сирах 29, 24 18-19 μεταβληθήση ρκπ μεταμεληθήση (ср. 278.7) Б 18-19 Ср. Uč. 84, 13 20 άλύπως ρκπ άλοίπως Б 21 περισευθής ρκπ Περισσευθείς Β-Ε 24-25 φαρσογραφείν ρκπ φαλσογραφεΐν ? Д 25 βούλας ρκπ βούλλας Л 26 * ρκγ', ϊνα ρκπ εάν Β-Ε 27 τυχήν ρκπ τυχόν Β-Ε 28 άποκαληφθήσεν ρκπ άποκαλυφθήση B-Ε, άποκαλυφθή σοι Л

но, но я бы добавил, что многие, помышляя о богатстве, погубили собственную жизнь. Я ничуть не хулю богатство, но предпочитаю благоразумие. Ведь благодаря разуму Божьей милостью мы то же самое добываем, сначала творим в мыслях, а затем создаем вещественное (?)⁵³¹.