79. О том, чтобы награждать и возвышать людей достойных

Благодеяния твои пусть будут обдуманными, пусть получают их от тебя достойные люди...⁸⁰⁰ благодеяния, оказанные василевса-ми людям недостойным. Если же ты пожелаешь сотворить благодеяние миму⁸⁰¹ и тем, которых называют «политиками», то одаривай их небольшой суммой номисм, а не достоинствами⁸⁰². Ведь достоинство, согласно самому значению слова, подразумевает нечто достойное В самом деле, если ты почтишь титулом протоспафария мима либо [другого] недостойного человека, [как и] своего страти-ота⁸⁰³, готового пролить за тебя свою кровь, точно так же, если ты почтишь [мима] титулом патрикия, как и своего прилежного нота-рия или служащего секрета^8(М, то эти достоинства станут пустым звуком ⁸⁰⁵. Ведь немало я видел подобного: | и судей, достойных осмеяния, но преуспевающих, и других, весьма разумных и хороших, но находящихся в пренебрежении у василевсов, как и добрых стра-тиотов, забытых василевсами, а обманщиков — в удовольствии ^⁶. И сокрушалось сердце мое, не вынося несправедливости.

§ 80. О том, как опасно обижать стратиотов

Получше заботься о своих стратиотах. Не урезай им ругу. Получая от тебя плату, стратиот продает тебе свою кровь. Наделяй их титулами, но не всех, а отличившихся. Пусть и иноплеменные воины, окружающие царский трон ⁸⁰⁷, и ромеи, несущие стражу ^⁸, не терпят лишений, но получают сполна их ситиресий ⁸⁰⁹ в свой срок ⁸¹°, каждый месяц, — и фураж и свою ругу в целости. Будь щедр

I

'

,ntí'e

" ,;t/í\ *î

Λ Jíl , ufi ,i ,,

ι _ι ïworrap Я-⁴ 1 ψ fi

УСТ

Советы и рассказы Кекавмена

10

15

20

25

τας ρόγας αυτών σώας Φιλότιμου δε αύτοΐς και ου μη έπιβουλευ-θήση παρ' αυτών. Εί δε ύστεροονται, πάντως εκεί βούλονται απελ-θεΐν ένθα δύνανται χορτάσαι, και γενόμενοι κατά σου άσπονδοι εχθροί σου γενήσονται, και έκτοτε ουκ αύτομολήσωσιν προς σε, μεμνημένοι ως ουδέν (с. 95) <х(л. 219)γαθον επαθον παρά σου, μάλλον δε ύπονοθεύσαντες και τους εΰνοούντάς σοι αποστήσωσιν από σου- και τότε μεταμεληθήση μηδέν ωφελούμενος.

§81

* Τους εθνικούς οϊπερ ουκ είσίν από βασιλικού γένους της χώρας αυτών μη αναβίβαζε εις μεγάλας αξίας μήτε εμπιστεύε αύτοΐς μεγά-λας αρχάς πάντως γαρ και σεαυτόν άχρειώσεις ούτως πράττων και τους άρχοντας σου τους 'Ρωμαίους. 'Οπόταν γαρ τίμησης τον εξ αγέλης έθνικόν έλθόντα πριμικήριον ή στρατηγόν, τί άξίαν έχεις δούναι τφ 'Ρωμαίω στρατηγίαν ; Πάντως ποιήσεις αυτόν έχθρόν. 'Αλλά και εις την χωράν του, άκούσαντες εις τοιαύτην αυτόν έλθείν άξίαν και αρχήν, γελάσωσι πάντες και εϊπωσιν «Ημείς εϊχομεν ενταύθα αυτόν αντ' ούδενός, και απελθών εις 'Ρωμανίαν έτυχε τοιαύτης αξίας· καί, ως εοικεν, εις 'Ρωμανίαν άνθρωπος ουκ ενι ικανός και δια τούτο ύψώθη ό ημέτερος· ει ήσαν ενεργείς οι 'Ρωμαίοι, ουκ αν ανεβίβασαν τούτον εις τοσούτον ϋψος». Καί μη εϊποι ή βασιλεία σου, οτν «Εγώ επί τούτο ευεργέτησα αυτόν, ϊνα καί άλλοι ϊδόντες προσέλ(π. 219 ο6.)θωσιν>>. Ουκ αγαθός ούτος ό σκοπός· εί γαρ θέλης, προς ψωμίον καί ίμάτιον τοιούτους όσους θέλεις ϊνα σοι άγάγω εθνικούς. Πολλά γαρ συμφέρει τη 'Ρωμανία, δέσποτα, το μη τιμαν εθνικούς αξίας μεγάλας· εί γαρ προς ίμάτιον καί αρτον δουλεύσωσιν, πληροφορήθητι, πιστώς σοι δουλεύσουσιν καί όλοψύ-χως, αποβλέποντες εις τάς χείρας σου εις το λαβείν νομίσματα ούδαμινά καί αρτον. * Εί δε τιμήσεις έθνικόν έπέκεινα σπαθαροκαν-διδάτου, έκτοτε γίνεται καταφρονητής καί ου μη σοι δουλεύση

1 αυτής ρκπ αύτοϊς Β-Ε 5 μεμνημένων ρκπ μεμνημένοι ? B-Ε, ούσουδέν ρκπ ως ουδέν Β-Ε 6 εύνοούντασει ρκπ εύνοουντάς σοι Β-Ε 8 * σμβ', υπέρ ρκπ εϊπερ, οϊπερ ? Β-Ε 9 ένπίστευε ρκπ εμπιστεύε Β-Ε 11-12 έξαγγ'ελοις ρκπ εξ Αγγελής B-Ε, Б, εξ αγέλης Л, Ц, Б-Р, εξ Άγγλων γης Лоран 12 τη ρκπ τί Β-Ε 13 των ρωμαίων ρκπ τω 'Ρωμαίω Β-Ε 14 του ρκπ του Β-Ε, τούτου Б-Р, ήστιαύτών ρκπ εις τοιαύτην τον B-Ε, εις τοιαύτην αυτόν Л, Ц, Б-Р 17 ούκένη ρκπ ουκ ενι Β-Ε 19-20 βασιλείασσου ρκπ βασιλεία σου Β-Ε 20 τούτω ? Β-Ε 23 την ρομανίαν ρκπ τη 'Ρωμανία Β-Ε 27 * σμγ' 27-28 σπαθάροκανδιδάτο· ρκπ σπαθαροκανδιδάτου Β-Ε

Ι

Советы василевсу

295

к ним, и они не станут злоумышлять против тебя. А если они терпят лишения, то хотят, несомненно, уйти туда, где могут прокормиться, и, настроенные против тебя, станут твоими непримиримыми врагами. Уж тогда-то они не перебегут к тебе, помня, что ничего | хорошего не получили от тебя. Более того, они будут подстрекать и преданных тебе воинов отложиться от тебя. Тогда ты раскаешься, да будет поздно.