Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Кекавмен (изд. и пер. Литаврина).doc
Скачиваний:
338
Добавлен:
22.02.2015
Размер:
4.14 Mб
Скачать

§ 84. О том, что василевс является для всех образцом и примером

Василевс является для всех образцом и примером. Все взирают на него и подражают его поведению915. Если оно хорошо, все стараются равняться на него и придерживаться его; если же оно дурно и заслуживает порицания, так же и все поступают. Поэтому стремись к обладанию четырьмя добродетелями916: мужеством | (я имею в виду мужество духа), справедливостью, целомудрием917 и мудростью. Впрочем, бывает мудрость во благо и мудрость во зло, точно также как и мужество. Но никто не нашел бы целомудрия и справедливости, направленных на зло. Итак, если ты будешь обладать этими четырьмя добродетелями, то, как сказано, возвысишься с земли до неба, велика будет хвала тебе, Господь дарует тебе многие лета, а лик и сердце твое будет сиять справедливостью и истиной.

§ 85. О том, чтобы столица всегда была готова к осаде

Пусть побольше зерна будет у тебя ссыпано в амбары — для тебя, для царского дворца и для твоей столицы — лет на пять или шесть. Пусть будет у тебя также побольше оружия и военного снаряжения: копий, панцирей, шлемов, щитов, мечей и прочего, что необходимо для войны. Пусть будут у тебя и военные машины и три-волы918, так как ты не ведаешь, что затевают дурные люди919. Я видел нечто подобное и оплакал жизнь человеческую. А именно, я видел экс-василевса Михаила, который некогда был кесарем920, поутру, на восходе солнца, — державным василевсом, а в третьем часу

3 κράτοσου ркп κράτος σου B-Ε 3-4 βασιλείασου ркп βασιλείας σου B-Ε 5 άκοάσω ркп άκοάς σου B-Ε, και ουκ έχεις ркп και έχεις ? και συ έχεις ? Β-Ε 6 είς ρκπ εί Б 7 έξέλθης. Εί ρκπ έξέλθης, εί Б, δε ρκπ δε είς Β-Ε 9 σνα' 12 έπόψογος ρκπ έπίψογος Β-Ε 16 ούκαν έύρη ρκπ ουκ αν εύροι Β-Ε 18 εστί ρκπ εσται ? Β-Ε 21 * σνβ' 24 σπάθη ρκπ σπάθαι ? Β-Ε 26 * σνγ 27 από βασιλέα ρκπ άποβασιλέα Β-Ε 28 καίσαρος ρκπ καίσαρα Β-Ε

f Ç) δ

'-Η

306

Советы и рассказы Кекавмена

Советы василевсу

307

προς τρίτην δε ώραν της ημέρας έλεεινόν και ερημον και τυφλόν Και μη έπαρθής, δέσποτα, εις την δόξαν της βασιλείας, μάλλον δε θαρρής εν τη δυναστεία σου και εϊπης· «Τίς δύναται με καταγαγεΐν από του ύψους της δόξης μου ;» «Μία γαρ καιρού ροπή, φησίν ö μέ-5 γας εν σοφία Γρηγόριος ό θεολόγος, και πολλών πραγμάτων μεταβολή«. Ή έλπίς σου δε έστω εν τφ Θεφ καί έστω εν ασφαλείς Έπεί δε λογικούς έποίησεν ημάς ό Θεός, έξασφαλίσασθαι χρή εαυτούς τη αυτού χάριτι, προνοεΐσθαί τε εαυτών καί την σωτηρίαν ημών πορίζεσθαι πεποιθότας εις αυτόν.

§86

10 * Μη καταδέξη κολακεύεσθαι παρά τίνος, κτήσαι δε μάλλον φίλους

τους ελέγχοντας σε. Ειπώ δε τη βασιλεία σου τι τοιοΰσον. Αύγουστος ό Καίσαρ θυμώδης ων καί απηνής καί πόρνος καί γνώμας έπι-ψόγους έχων καί κακάς, όμως την φυσικήν φρόνησιν έχων εϊπεν «Ουκ αγαθόν μοι χωρίς па!(л. 225)δαγωγοΰ». Άποστείλας ούν εις 15 'Αλεξάνδρειαν ήγαγεν Άθηνόδωρόν τίνα πτωχον μεν οντά καί ήπο-ρημένον μετά τιμής πολλής, φρόνιμον δε καί πάνυ συνετον τυγχά-νοντα, μαρτυρηθέντα παρά τίνων των του παλατιού επί εύβουλίςι καί συνέ(ο. 101)σει μέγαν είναι, καί φησί προς αυτόν «Γινώσ-κεις, Αθηνόδωρε, διό σε ενταύθα ήγαγον μετά τοσαύτης τιμής ;» 20 Ό δε εφη μη γινώσκειν. Καί ό Καίσαρ εφη· «"Εχω γνώμας εναντίας του αξιώματος μου, ακηκοώς δε περί σου άνδρα αγαθόν σε είναι εν τε βουλή καί πράξει, ηθέλησα κτήσασθαί σε φίλον καί σύμβουλον, όπως α βλέπεις ποιοϋντα καί λέγοντα ουκ αγαθά καί έπίψογα έλέγχης με κατιδίαν καί ει ου λάβω διόρθωσιν, καί φανε-25 ρώς τούτο ποίει». Αθηνόδωρος δέ· «Καί συ, ω κράτιστε, εφη, μη άποστρέψπς το πρόσωπον σου ελεγχόμενος καί έξουδενώσης με, καί εγώ εσομαί σοι εις τούτο ιατρός». Έλεγχων ούν αυτόν καθ' έκάσ-την ήμέραν ουκ έπαύετο, έως αν τέλειον αυτόν έποίησεν εν άρεταΐς. Αϊτησάμενος δε ύποχωρήσαι (л. 225 об.) εις την ένεγκαμένην ου 30 συνεχωρήθη παρά του Καίσαρος, είπόντος αύτφ· «Ώ φίλε γνησιώ-τατε, έτι ατελής ειμί». "Αβγαρον δε τον της Έδέσης βασιλέα φρο-νιμώτατον οντά καί συνετώτατον και παντοίαις άρεταΐς κατάκοσ-μον ηθέλησε θεάσασθαι. Θεασάμενος δε καί εις όμιλίαν έλθών μετ'

дня921 — жалким и сирым слепцом922. Не похваляйся, государь, величием царской власти, еще менее полагайся на свое могущество, не говори. «Кто может низвести меня с высоты величия моего?». Ибо. «Один миг времени, — говорит великий в мудрости Григорий Богослов, — и многих дел перемена»923. Возлагай свои надежды на Бога — и будешь в безопасности. Поскольку же Господь сотворил нас разумными, нужно укреплять себя Его милостью, проявлять о себе самих попечение в добывать себе спасение, уповая на Него924.

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]