§ 5. Об исполнении должности судьи провинции

Если ты фемный ^м судья⁵⁵, не зарься на дары и не протягивай к ним рук⁵⁶, так как разевающий рот на подарки | бродит во мраке невежества, хотя и весьма учен, исполнен всякого разумения и знания. Довольствуйся скорее тем, что получаешь по форме⁵⁷, ибо тебя послали не деньги копить, а воздавать справедливость обижен-

2 αχρειώσαι ркп άχρειώσει σε B-Ε 4 * iß' 5-9 Ср. Лк. 14, 11; Сирах 4, 7; 13, 13 8-9 εύκαταφρόνει τους ркп ευκαταφρόνητους B-Ε 9 * ιγ' 11 ήαφεθ ркп Ίάφεθ B-Ε 15 ένετώ ркп ενεστώτα Β-Ε 16 διήμάρτης ркп διαμάρτης B-Ε, ποιήσεις ркп ποιήσει Β-Ε 19 * ιδ' Τη ркп Την Β-Ε 22 εί μεν ώφελή σε ρκπ εί μεν φιλεϊ σε Б, άποδέχη ркп αποδέχεται Броунинг 27 καιχηνός εις κότος ркп κεχηνώς εις σκότος Β-Ε, * ιέ'

ί-

Ь

иО ^YC >' л

'< - ill ] i VX..ţ

J ' » ) l'i« ! n

. ,·' "; , ! _Λ<·

' '" · .-· ^а

144

Советы и рассказы Кекавмена

Советы по службе

145

δια φιλανθρωπίαν εν κρίσει προσπαθήσης, αλλ' εί εστί σοι πάνυ φίλος τις και μέλλη καταδικασθήναι, παραίτησαι την τοιαύτην ύπό-θεσιν και μη κρίνης αδίκως "Εσχατον μεν γαρ συ αίσχυνθήση, ό δε φίλος σου παρά των πολιτικών δικαστών καταδικασθήσεται. Εάν

5 άποβλέπης εις το λαβείν, οι μη δίδοντες σοι δώρα ουκ αγαθοί τοις όφθαλμοΐς σου φανήσονται, καν λίαν είσί χρηστοί, οι δε δίδοντες σοι αγαθοί φανήσονται και το πνεύμα σου αναπαυθήσεται έπ' αύτοΐς, καν ανδροφόνοι ειεν. Έθος γαρ τοις νοσφιζομένοις δώρα τυποΰν εν τη εαυτών ψυχή, δττ «Από του δεινός μέλλω λαβείν

10 δώρων τάδε». Και ει μεν λάβοι, πάλιν αποβλέπει και δεύτερον και τρίτον λαβείν, εί δ' ου λαβή, ως ίδιου πράγματος στερηθείς χολαν-θήσεται, και εσται ό δίκαιος ως ό ασεβής. * Άκουσον γαρ τί ό Άμ-βακούμ βοφ προς Κύριον «Έξεναντίας μου, φησίν, γέγονε κρίσις και ό κριτής έλαβε δώρα, και δια τούτο διεσκέδασται νόμος (с. 145) και ου

15 διεξάγεται εις τέλος κρίμα, οτι ό ασεβής καταδυναστεύει τον δίκαιον ένεκα τούτου έξελεύσεται το κρίμα διεστραμμένον». Εί δε προσέλθοι σοι τις χωρίς δίκης χαριζόμενός σοι δώρα και λέγων «Λάβε ταύτα, εγώ αγαπών σε δίδωμί σοι αυτά» · μη λαβής ταύτα. Εί γαρ και τότε ουκ αιτείται σε τι, αλλά μετά το λαβείν σε ταύτα

20 εϊππ σοι ποιήσαι αύτώ παράνομον χαρτίον και εί μεν ποιήσεις αυτό, έχεις και από του Θεού καταδικασθήναι και από του βασιλέως και από των πολιτικών δικαστών εί δ' ου ποιήσεις αυτό, αντιστρέψεις τα δοθέντα σοι μετ αισχύνης, έγκληθείς παρ' αυτού. (с. 7) * Εάν ελθη επήρεια εις το θέμα και εχης συ πρόσταξιν ταύτην δια-

25 νύσαι, μη ποίησης την του κοινού ζημίαν σον κέρδος· ου γαρ δια το κερδήσαί σε αυτή έπηνέχθη. Αρκεί γαρ τοις έπηρεαζομένοις ή του κακού άπότισις Εάν συμβή φόνος, μη πάθη άλλος αντ' αλλού, αλλ' εκείνος μόνος ό τούτο τολμήσας. Είδον γαρ εγώ πολλούς αναίτιους ύπαχθέντας τη δίκη, τους δε αιτίους αθφωθέντας δια δόσιν

ным. Никому не спускай в суде из человеколюбия⁵⁸. Однако, если у тебя есть большой друг, который должен быть осужден, откажись от этого дела и не суди неправедно, так как будешь вконец опозорен, а твой друг будет осужден столичными судьями ⁵⁹. Если будешь высматривать, как бы что получить, то не дающие тебе даров окажутся дурными в твоих глазах, хотя бы и были они очень хорошими. Дающие же тебе покажутся добрыми, и дух твой будет почивать на них⁶⁰, хотя бы и были они убийцами. Ведь у корыстолюбцев в обычае лелеять в душе мечты о дарах: «От такого-то я получу такие-то дары». И если он получит однажды, то вновь высматривает, как бы получить во второй и третий раз, а если не получит, сердится, как лишенный чего-нибудь собственного⁶¹. Так справедливый станет нечестивцем⁶². Послушай, о чем Аввакум вопиет к Господу. «Предо мною, — говорит он, — случился суд, и судья получил дары. От этого закон потерял силу, | и суда праведного нет: так как нечестивый одолевает праведного, то и суд происходит превратный». Если же кто придет к тебе без судебного иска, принеся тебе дары и говоря: «Возьми: я с любовью даю тебе это», — не бери ничего, так как если на сей раз он не попросит тебя о чем-либо, то после того, как ты возьмешь это, он потребует от тебя сделать для него незаконный документ. И если ты изготовишь его, будешь осужден и Богом, и ва-силевсом, и столичными судьями ^ra. A если не изготовишь, то с позором вернешь подаренное тебе, подвергнувшись обвинению с его стороны. Если пала на фему эпирия ^ы и ты имеешь приказ провести ее, не обрати в личную выгоду ущерб общества⁶⁵. Она наложена отнюдь не для того, чтобы ты нажился на ней. Ведь для подвергнутых эпирии достаточно исполнения повинности. Если случилось убийство, пусть один не пострадает за другого, а [поплатится] лишь тот, кто на это осмелился⁶⁶. Многих ведь я видел невинно понесших наказание, а виновных — оправданными благодаря денежной взят-

1 πρόσπαθήσας ркп προσπαθήσης В-Е 2 τις ркп τις και B-Ε 5 διδόντεσοι ркп δίδοντες σοι Β-E 6 οίσί ркп είσί В-E 7 άναπαυθήσονται ркп άναπαυθήσεται B-Ε 8 άνδροφρόνοι ркп άνδροφόνοι Β-Ε 11 άστερηθεϊς ркп στερηθείς Β-Ε 12 * < 12 Быт. 18, 23 12-13 άμβακούμ ркп 'Αμβακούμ Β-Ε 13-16 Αββ. 1, 3-4 17 πρόσελθοις ркп προσέλθοι Β-Ε 22 αύτώ ркп αυτό Β-Ε 23 έγκληθείς ? Β-Ε, * ιζ', 26 αυτή ρκπ αυτή B-Ε, αυτή Л 27 σηνβεΐ ρκπ συμβη Β-Ε 28 τούτου ρκπ τούτο Β-Ε 29 τους διαίτίους ρκπ τους δε αιτίους Β-Ε

> π j - . l" .

146

Советы и рассказы Кекавмена

Советы по службе

χρημάτων. Καί έμνήσθην Δίωνος του 'Ρωμαίου είρηκότος, οτν «Καί οί πάνυ αξιόπιστοι των ανθρώπων καί (л. 145 об.) λόγοις έπιτηδείοις καί χρήμασι καταδουλοΰνται». *

§6 Οί νοτάριοί σου καί οί λοιποί οί εξυπηρετούντες σοι φοβείσθω-

5 σαν σε' και εϊ φοβούνται σε, ουκ έσονται αδικηταί. Και μη φοβή συ μάλλον αυτούς. Πόθεν δε τούτο συμβαίνει ; Εκ του είναι σε άδι-κητήν. Εί μη γαρ ης αδικητής καί είχον κατά σου άπογραφάς οί άνθρωποι σου, ουκ αν έφοβοΰ αυτούς. Οί γαρ μετά δικαιοσύνης βιοΰντες πάντοθεν κατωχύρωνται. * Πλην μη θέλησης άπηνώς οϋτως

10 καί ακαίρως έκφοβεΐν τους ανθρώπους σου καί τους λοιπούς τους υπό την χείράν σου· έγκοτήσουσι γαρ σοι. Εί γαρ καί γεγόνασιν υποχείριοι σου, άλλα άνθρωποι είσιν ως καί συ. Καί ίσως ως χρήζει νυν ό υποχείριος σου αντιλήψεως σης, φέρει σε το φέρον Ίνα συ δεηθής αυτού χείρα όρέξαι σοι. Είδον γαρ τούτο εγώ καί έθαύμασα

15 του βίου το άστατον. Οί νοτάριοί σου οπόταν κατά τίνος των θεματικών λέγωσι, μη αύτίκα συναπαχθείς τοϊς λόγοις αυτών καί θυμωθείς αμύνης αυτόν. * (л. 146) "Εθος γαρ τοϊς ύποχειρίοις 'ίνα εί μεν λάβωσί τι παρά τίνος, έπαινώσιν αυτόν προς τον κύριον αυτών καί μεγα-λύνωσιν αυτόν, καν ανδροφόνος εστί καί τυμβωρύχος· εί δ' ου λά-

20 βωσί τι από τίνος, εί καί των χρησίμων καί ευγενών εστί, οργίζονται ως αδικηθέντες παρ' αυτού, καί απελθόντες προς τον κύριον αυτών παροξύνουσιν αυτόν κατ αυτού, λέγοντες· «Ύβρισε σε ό δείνα και ουδέ έχει σε κεφαλήν αυτού, αλλά άντ' ούδενός σε έχει». Μάλλον δε καί αν δια τάς αταξίας του νοταρίου σου γέγονέ τις ταραχή,

25 ύποστρέψας προς σε' «Αυτός, φησίν, ταύτην κατεσκεύασεν, εί καί σιωπήν ύπεκρίνατο· αλλ' ει μη (с. 8) σωφρονισθή ό τοιούτος, 'ίνα καί άλλοι δι' αυτού παιδευθώσιν, δουλεία εκεί ου γίνεται». Καί άλλα μύρια συρράψας έξάπτει σε τον κύριον αυτού κατά του μηδέν ήδι-κηκότος. Καί όρμήσαντός σου προς αμυναν, * είτε ή χώρα λυπηθεΐσα

30 κατά της άδικωτάτης αυτού πράξεως έπανίσταται αύτφ , καί τότε

147

ке. Уместно напомнить о Дионе Римлянине, сказавшем, что даже люди, весьма достойные доверия, оказываются рабами искусных речей и денег⁶⁷.